Kimine göre kaotik, yorucu, epey zorlu; kimine göre ev, yuva, eşsiz bir yeryüzü saadeti. Yalan yok, iki tarafın da hakkı var. Ve su götürmeyecek bir gerçek daha var ki İstanbul olağanüstü bir kültür mozaiği, dünyanın gözbebeği. #KimseyeAnlatma serimizde bu defa yalnız İstanbul’u yaşayanların bildiği bazı İstanbul sırlarından söz edeceğiz; İstanbul’da görülmesi gereken yerler ve dünyanın başka hiçbir yerinde deneyimlenemeyecek keyiflerden dem vuracağız.
Galata Kulesi’nin hikâyesi: Kulelerin aşkı ve diğer efsaneler
Galata Kulesi’nin hikâyesi, efsanesi bol. Son olarak geçen yıllarda Türk edebiyatının kalbe dokunan yazarlarından İhsan Oktay Anar’ın “Puslu Kıtalar Atlası” adlı kitabında yer alan rivayet, Galata Kulesi hikâyelerinin belki en günceli. Alıntılayalım: “Ceneviz taifesinin buraya ilk gelen gemilerine karanlıkta uçan bir ak martının yol gösterdiği, ancak salimen karaya vasıl olduktan sonra dümencileri olacak Pundus nam kâfirin bu martıyı Mesih addederek yuvasını arayıp bulduğu ve itikatlarınca İsa’nın etini yemek sünnet olduğundan kuşu kızartıp yediği rivayet olunurdu. Eskiler, bu martının yuvasının bulunduğu yere Ceneviz kavminin yüksek bir kule diktiğini rivayet etmişlerdir ki, sonraları Galata Kulesi diye nam salmış bu heybetli yapının tepesinde, yalı adamlarının dürbünle, yiğitlerin ise çıplak gözle Bursa kentinin ulu dağını seçtikleri söylenegelmiştir.” Bugün Galata Kulesi’nden Uludağı görmek pek mümkün olmayabilir, araya koskoca yapılar, binalar dikilmiş olabilir. Yine de Galata Kulesi’nin merdivenlerinden çıkarken bu hikâyeyi anımsamanızı dileriz! ☺
Galata Kulesi ve Kız Kulesi’nin aşkı
Galata Kulesi’nin hikâyesi denince akla gelen bir diğer rivayet, Galata Kulesi ile Kız Kulesi’nin aşkı. Bu efsaneye göre Galata Kulesi ve Kız Kulesi birbirine âşıktır; ancak aradaki İstanbul Boğazı nedeniyle kavuşamazlar. Galata Kulesi aşkını gönderemediği mektuplara döker. Nihayet Hezarfen Ahmet Çelebi’nin uçma hayalini gerçekleştirmek üzere Galata Kulesi’ne çıkmasıyla kule, aşkını Hezarfen’in kulağına fısıldar, mektuplarını Kız Kulesi’ne ulaştırası için ona verir. Boğazın eşsiz rüzgârıyla Kız Kulesi’ne ulaşan Hezarfen Ahmet Çelebi, Galata Kulesi’nin mektuplarını Kız Kulesi’ne götürmüştür. Kız Kulesi bu aşkı öğrenince daha da güzelleşir, Galata Kulesi bu güzellik karşısında aşkının karşılıksız olmadığını anlamıştır. İstanbul’un güzelliğine güzellik katan iki kule, o günden sonra daha da büyülü bir manzara oluşturur.
“Galata Kulesi’ne kiminle çıkarsan onunla evlenirsin” efsanesi
Gelelim bir diğer Galata Kulesi hikâyesine. Bu defa Roma dönemine gidiyoruz, o zamandan yadigâr bir efsaneye göre Galata Kulesi’ne birlikte çıkan bir kadın ve erkek muhakkak evlenirmiş. Taraflardan biri daha evvel Galata Kulesi’ne çıkmışsa büyü bozulur, eğer iki kişinin kaderinde vuslat yoksa Galata Kulesi’ne birlikte çıkmalarına bir şeyler mutlaka engel olurmuş.
İnancın izinde: Ayın Biri Kilisesi ve Balat Demir Kilise
İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunan iki kiliseden, Ayın Biri Kilisesi ve Demir Kilise olarak bilinen Sveti Stevan Kilisesi’nden söz edeceğiz bu kez.
İstanbul’da görülmesi gereken yerler arasındaki nam-ı diğer Demir Kilise, asıl adıyla Sveti Stefan Kilisesi, Haliç’te denize nazır bir konumda yer alıyor. 1898’de açılan Balat Demir Kilise’nin özelliği, dünyanın tamamen demirden oluşan ve bugüne kalan tek kilisesi oluşu. Dünya tarihinde inşa edilen üç demir kiliseden diğer ikisinin Arjantin ve Avusturya’da olduğu biliniyor; ancak bu iki kilise de zamana yenik düşmüş, bir şekilde yok olmuş. 1898’de vidalarla denizin üzerine monte edilen ve bir Bulgar Ortodoks kilisesi olan Balat Demir Kilise, hatırlarsanız yedi yıl süren kapsamlı bir restorasyonun ardından 2018’de yeniden ziyarete açılmıştı.
İstanbul’da görülmesi gereken yerler arasında öne çıkan bir kilise daha var: Ayın Biri Kilisesi. Alametifarikası şu: Halk arasında Vefa Kilisesi olarak da bilinen Ayın Biri Kilisesi’nde yılda yalnız bir kez, 1 Ocak tarihinde toplanılarak ibadet ediliyor. Bunun dışında başta Hristiyan inancına mensup olanlar olmak üzere farklı inançlardan pek çok kişi, her ayın ilk gününde bu kilisede dilenen dileklerin gerçekleşeceğine inanıyor, bunun için kiliseye giderek sembolik bir ücret karşılığında küçük bir anahtar satın alıyor. Dilek gerçekleştiğinde yeniden kiliseye gidilerek anahtar iade ediliyor. Öyle ki, her ayın birinde sabah saatlerinden itibaren Ayın Biri Kilisesi kapısında metrelerce kuyruk oluşuyor, farklı inançlara mensup onlarca kişi kilisede mum yakıyor, dilek tutuyor. Küçük ve mütevazı bir mimariye sahip olan bu Rum kilisesi, şayet yolunuz düşerse İstanbul’da görülmesi gereken yerler arasında en hoş olanlardan biri.
Rejans 1924: Mustafa Kemal’in yadigârı
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ten ikonik yazar Agatha Christie’ye, ünlü ajan Mata Hari’den kral ve kraliçelere, tarihe yön veren isimleri ağırlamış bir klasik, Rejans 1924, bugün İstiklâl Caddesi Olivya Geçidi’nde misafirlerini ağırlamayı sürdürüyor. Rejans 1924, 1917 Ekim Devrimi sırasında Kızıl Ordu’dan kaçarak İstanbul’a sığınan Beyaz Rusların kurduğu ve ambiyansıyla ziyaretçilerini başka bir aleme taşıyan, gerçek bir İstanbul klasiği. Mekâna özgü buzlu, limonlu içeceği ve Rus mutfağından lezzetlerle popülaritesini her daim koruyan 1924 Rejans, İstanbul’da görülmesi gereken yerler listemize üst sıralardan giriş yapıyor.
Modern bir yeraltı mabedi: Sancaklar Camii
Büyükçekmece Sancaklar Camii, dışarıdan basit bir mağarayı andırıyor. Tasarımını mimar Emre Arolat’ın yaptığı, “Yeraltı Camii” olarak da anılan bu sıra dışı mekân, eğimli arazisi nedeniyle ziyaretçilerinde yerin altındaymış hissi uyandırıyor. Böyle bir yol izlenmesinin mimari kaygılar dışında manevi bir anlamı da var: Sancaklar Camii’ne ibadet etmeye gelenler merdivenlerden inerken dış dünyayı tamamen geride bırakıyor, toprakla bütünleşiyor. Sancaklar Yeraltı Camii’nin dışı, İslam dininin çevreye verdiği önemi göz önünde bulundurarak dokuyla uyumlu olarak inşa edilmiş. Kıble duvarı boyunca açılan yarıklar, güneş ışınlarının içeri süzülmesini sağlıyor. İç tasarımda kullanılan materyaller abartı ve gösterişten uzak, sade ve oldukça şık. Sancaklar Camii, hem mimari yapısı hem de manevi derinliğiyle İstanbul’da görülmesi gereken yerler arasında.
İç ferahlatan bir şehir kaçamağı: İstanbul’un adaları
Şehre bir vapur mesafede bulunan İstanbul adaları; mevsim fark etmeksizin kendinizi kaosun dışına atabileceğiniz şahane birer kaçamak noktası. İstanbul’da görülmesi gereken yerler denince akla gelen, İstanbul ile özdeş adalar, Roma döneminden Bizans dönemine, Osmanlı İmparatorluğu’ndan cumhuriyet tarihine pek çok kültürel kodla bezeli. Zengin bir tarihi mirası kendine has bir estetikle aynı potada eriten İstanbul’un adaları ile ilgili çok kapsamlı bir rehberi Bir mendil ve lokumlar, sır saklayanlar: İstanbul’un adaları blogumuzda bulabilirsiniz!
Suyun öteki yanı: Şehir Hatları Vapurları
Yolculuk nereye olursa olsun vapurda martılara simit atmak İstanbulluluğun şanından. Bir deniz şehri olan İstanbul’da 19. yüzyılın ortalarından itibaren kent içi ulaşımın en önemli araçlarından olan Şehir Hatları Vapurları, bugün yılda 40 milyonun üzerinde yolcu taşıyor. İşin pratik yanı bir tarafa, Şehir Hatları Vapurları Dersaadet’te şehir kültürünün vazgeçilmez bir parçası. İster yaka değiştirin ister adalar yoluna düşün; vapura binip bir çay içmek günlük hayat kaosuna kısa bir mola almak demek. Üstelik İstanbul’da görülmesi gereken yerler listemizin çoğu adresi vapur güzergâhlarıyla örtüşüyor, simidini alanı bekleriz! ☺
Üç Beşiktaş deneyimi: Barbaros’taki umut, maç çıkışı coşkusu, pastane ve ışıklar
Üniversiteli ve üniversiteye hazırlanan nüfusun çokça vakit geçirdiği Beşiktaş, İstanbul’da Avrupa yakasının en önemli merkezlerinden biri. İstanbul’un üç büyük spor kulübünden Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nü de bağrından çıkaran bu ilçenin kendine has, İstanbulluların çoğunun başından geçtiğini sandığımız bazı hoş deneyimlerinden söz edeceğiz şimdi. Baharda Beşiktaş’ın meşhur Barbaros Bulvarı’ndan aşağı, sahile doğru yürürken içlere dolan o tuhaf, bir o kadar güzel umut hissini bilir misiniz? İstanbullular tanır, bilir. Peki ya çarşı bölgesinden eskinin İnönü Stadı, bugünün Vodafone Park’ına ve karşısındaki Dolmabahçe Sarayı’na uzanan, şahane Atatürk resimleriyle bezeli yolda yürümenin hazzı? Yine İstanbullular bilir. Maç çıkışlarında bu alan epey coşkulu, bizden söylemesi. Bir diğer klasik, köşedeki onlarca yıllık Hakan Pastanesi ve ışıklar. İstanbul’a yeni gelenlerin, birini bekleyenlerin, azıcık düşünmesi gerekenlerin ilk adresi Hakan Pastanesi ve her daim kalabalık ışıklar, has bir İstanbul deneyiminin iç ısıtan detayları. İstanbulluysanız bir ara yeniden keyfine varmayı, misafirseniz mutlaka denemeyi aman unutmayın!
